Dumanı Üstünde: Ocak 2024

Dumanı Üstünde serisinin diğer yazıları BURADA!

■

Mats Gustafsson, Sten Sandell, Raymond Strid – Gush – Afro Blue (Trost Records)

Özgür caz ve doğaçlama günümüz cazının itici gücü olmaya devam ediyor. Çoğunlukla geçiciymiş ve zamansızmış gibi bir his uyandırsa da gitgide besteden uzaklaşan, atmosfer yaratımı ve doğaçlamadan güç alan, daha çok bu yönde ilerleyen caz, evrimini bu yönde (de) sürdürüyor. Saksofoncu Mats Gustafsson, davulcu Raymond Strid ve piyanist Sten Sandell‘in Afro Blue‘su (yani kısaca GUSH) bu türden eğilimleri barındıran bir kayıtla karşınızdalar. 1998 yılında Stockholm’deki Fasching kulübünde canlı olarak kaydedilen albüm, GUSH’ın kariyerinin bugünkünden çok farklı bir aşamasında olduğunu belgeliyor, ancak o zamandan beri yaptıkları müzik kadar ilham verici ve sanatsal açıdan olgun görünüyor. Üçlü, Ermeni nefesli duduklarının ton ve tınısından esinlenen bir müzik çalarak işe başlamış, sonraları daha geleneksel anlamda özgür caz formlarına doğru kaymış olsalar da, müziklerinde bu duyarlılığın bir kısmını koruyorlar. Albüm boyunca duyumsanan Coltrane etkisi boşuna değil. Albümün adı da olan, Mongo Santamaría’nın orijinalinden daha çok Coltrane’in bu besteyi yorumlayışının bir cover’ı gibi durmasını sağlayan Afro Blue’dan geliyor bu etki. Ama bununla sınırlı değil. Üçlü, bazen sakin, bazen de yırtıcı çalma biçimleriyle, müzikal anlamda olduğu kadar, hissiyat olarak da zirvelerde geziniyor. Kesinlikle yılın dikkat çekici albümlerinden biri olmaya aday bir çalışma.

■

Abdullah İbrahim – 3 (Gearbox Records)

Güney Afrikalı piyanist ve besteci Abdullah İbrahim, geçen yıl 15 Temmuz’da, 89. doğum gününe sadece aylar kala (Ekaya üçlüsü olarak) flüt ve pikoloda Cleave Guyton Jr., bas ve çelloda Noah Jackson’la Londra’daki Barbican Hall’da canlı bir performans sergilemişler. Geçtiğimiz günlerde yayımlanan 3, bu konserde üçlünün çaldıkları besteler, solo doğaçlamalar ve kimi ünlü standartların yorumlarından oluşuyor. 21 parçalık albümde Ellington’ın In a Sentimental Mood, John Coltrane’in Giant Steps’inin üç dakikalık sıkı bir solo kontrbas yorumu ve Thelonious Monk’un Skippy’si öne çıkarken, Abdullah İbrahim’in üç dakikalık vokal solosu Trance Misson ile doruk noktasına varan albümde kusursuz bir kayıt olmanın yanı sıra, Abdullah İbrahim’in piyanodaki virtüözlüğü kadar üçlünün uyum ve etkileşimi dikkat çekiyor. Kuşkusuz yılın ilk mücevherlerinden biri bu ve daha geniş, ayrıntılı bir değerlendirmeyi gereksiniyor. SPOTIFY.

■

Fabiano Do Nascimento & Sam Gendel – The Room (Real World Records)

The Room, saksafoncu Sam Gendel ile ABD’de yaşayan Brezilyalı gitarist Fabiano Do Nascimento’nun ilk işbirliği ve Los Angeles’taki Pacific Palisades stüdyolarında sadece iki günde kaydedilmiş on parçadan oluşuyor. İkili on parçanın tamamında yaratıcılıklarını, müzikal ustalıklarını ve teknik becerilerini sergiliyorlar. Zaman zaman blues ve folk’a gönderme yapan akorlar üstünde Gendel’in soprano cümleleri, zaman zaman da ikilinin sanki atışıyorlarmışçasına tempo kazanan diyalogları dikkat çekiyor. Avrupa halk müziğinden klasik müziğe, cazdan enstrümantal popa kadar uzanan, ferah ve neşeli bir müziğe imza atıyor ikili. Ama tüm bunlar sofistike, yaratıcı ve hatta bazen nefes kesici olmalarına engel oluşturmuyor. Aksine zarafetin doruğuna yaklaşmalarını da sağlıyor. SPOTIFY.

■

Matthieu Bordenave – The Blue Land (ECM)

Matthieu Bordenave ister tenor ister soprano çalsın, her zaman eşit derece etkileyici ve yumuşak tonuyla kalbimize dokunan sesler çıkarabilen bir müzisyen. Fransız saksafoncu bu yeni albümünde, piyanist Florian Weber, basçı Patrice Moret’ye eklenen (her ikisi de Bordenave ile ECM’deki ilk albümü La Traverseé’de de birlikteydi) davulda yeni üye James Maddren’le çalıyor. Her zamanki düzenleme becerisini, mistik ve düşsel tınılarla, ara ve gölgeleri bölgelerde dolaşarak göstermeye devam ediyor. Döngüsel ve köşesiz bir düzlemde akıp giden ezgilerin ve doğaçlamaların nerdeyse oda müziğini anımsatan hattına yerleştirilmiş, ya da gizlenmiş demek daha doğru, bir John Coltrane’in bestesi olan Compassio’yu fark etmek bile oldukça zor. Bordenave’nin konseptine sonuna kadar sadık kalan müzisyenlerin albüm boyu süren sakin birlikteliği de mükemmele yakın bir iş çıkarmalarını sağlıyor. SPOTIFY.

■

Turgay Kantürk’ün Dark Blue Notes’daki tüm yazıları.

■■■