Ella Fitzgerald Songbooks Kahramanları: Jerome Kern

Müziği gözlemliyor muyuz sizce? Ya da izliyor, bıraktığı ve yahut bırakacağı etkileri  takip ediyor muyuz? Canım Ella Fitzgerald Şarkı Kitapları!… Cole Porter, Jerome Kern# Rodgers & Hart, Duke Ellington, Irving Berlin, George ve Ira Gershwin, Harold Arlen, Johnny Mercer ve Antonio Carlos Jobim… Sanıyorum kaydedildiği dönem içerisinde, büyük oranda, müzik gözleminden yola çıkılarak yapılan kayıtlardı. Günümüzde ise bu kayıtların izini sürmek ve bıraktığı izleri takip etmek bize düşüyor. 

Eski Yunan mitolojisinden hareketle, Orpheus’a tutunduğum için, bestelerin ve notaların kutsal kitabı olduğunu düşünüyorum. Ella Fitzgerald Song Books serisi, büyüleyici müziğiyle tüm canlıları, tıpkı Orpheus gibi, kayaları etkisi altına alabilen, ritmlerle mucizelere kaynaklık eden, kendine özgü bir külte hayat veren, notalardan oluşan bir kutsal kitap dizisi. 1956 yılında, Verve Records’un sahibi Norman Granz, bir dizi besteciye ait, özel albümler serisini seslendirmesi için, caz tanrıçası Ella Fitzgerald’ı seçti. Ella artık, önde gelen Amerikalı söz yazarlarının çalışmalarını belgelemesi için Norman Granz’ın emrindeydi. Broadway müzikal şarkılarından derlenen, profesyonel bestecilerin eseri olan bu şarkıların bulunduğu albüm serisi, günümüzde kutsanmış, nostaljik bir etki bırakıyor. 

“I sing like I feel.”
– Ella Fitzgerald

Ella Fitzgerald, egosu olmayan, kendini yormadan ve bağırmadan şarkı söyleyen bir tarza sahipti. Dokunduğu her melodiyi kendine özgü bir yorumla güzelleştiriyordu. Özel hayatında, tartışmadan uzak duran bir insandı, şarkılarını tarafsız ve kendine özgü bir yorumla okurdu. Bu da Norman Granz’ın gözünde, Ella Fitzgerald’ın, bu albüm serisini yapmak için ne kadar doğru bir tercih olduğu hissiyatını kuvvetlendirdi. 

Jerome Kern’e gelince, kendisi caz müziği hiç sevmezdi. Hatta caz müziğini, notaların aşağılanması olarak görüyordu. Norman Granz, Jerome Kern’e şarkı kitaplarından bahsedip, Kern bestelerini, Ella Fitzgerald’a okutmak istediğini söyleyince, Ella’nın mütevazi halleri Kern’i memnun etti. Böylelikle bu caz projesi içerisinde yer almak istedi.

Broadway müzikal formunun yirminci yüzyıl başındaki mimarlarından biri olan Jerome Kern, en çok Show Boat bestesi ile tanınıyor. Hollywood yapımı filmler olan, Swing Time ve You Never Were Lovelier gibi filmlere de, film müzikleri besteledi. En ünlü şarkılarından bazıları, Smoke Gets in Your Eyes, Ol’ Man River, They Didn’t Believe Me idi. Ancak bu besteleri Ella Fitzgerald Song Books da yer almıyor. Standartlara aşina olan kulaklar, bu besteleri hatırlayacaktır.

Şarkı kitabında yer alan, A Fine Romance, I’m Old Fashioned, All the Things You Are ve belki de Kern’in en iyi şarkısı olan The Way You Look Tonight, onun görkemli beste tarzını özetliyor. Enteresan bir eleştiriden bahsetmek istiyorum. Frank Sinatra’nın 1950’li yılların sonunda kaydettiği swing albümlerinde düzenlemeler yapan Nelson Riddle, Ella’nın Jerome Kern şarkı kitabında da çalıştı. Ancak müzik eleştirmenleri, burada aranjman yaptığı şarkıların birçoğunda bulunan düzenlemeleri maalesef üstünkörü buldu. O yıllarda kendini tekrar etmekten yorulan Riddle, dinleyiciler tarafından, sıradan bulundu. Fitzgerald şarkıları ne kadar güzel okusa da, asıl sorun, düzenlemelerden dolayı dinleyicilerin, Kern bestelerinin potansiyel dramına bir türlü dahil olamamasıydı. Fakat bu her şarkı için geçerli değil. Can’t Help Lovin’ Dat Man veya A Fine Romance“de söz konusu olan duygular net hissediliyor. 

Bazı açılardan bu eleştiriler, dönemin müzik eleştirmenlerinin iğneleyici yorumları diye düşünüldü. Fitzgerald, Jerome Kern beste kayıtlarında, her ne kadar durgun olduğu bir dönemde de olsa, yine de iyi iş çıkardı. Bu albüm, Ella’nın en iyi çalışması olmaktan çok uzak, diğer bazı şarkı kitaplarında ulaştığı zirvelerden daha aşağıda. Mesela, Duke Ellington bestelerinden oluşan şarkı kitabı, dönem içerisinde inanılmaz ilgi gördü. Tabii Duke Ellington bir caz bestecisi ve icracısı olduğu için, bunun da etkisi çok büyük. 

Sonuç olarak, bir Ella Fitzgerald fanatiğiyseniz, onun kadife ve estetik tınılı sesine daima tutunursunuz. 

■ Mine Gürevin’in Dark Blue Notes’daki tüm yazıları
■ Ella Fitzgerald Songbooks Kahramanları: Duke Ellington
■ Ella Fitzgerald Songbooks Kahramanları: Cole Porter
■ Spotify: Ella Fitzgerald Sİngs Jerome Kern Song Books