53. İstanbul Müzik Festivali: Hangi Konserleri İzlemeli?

İstanbul, neresinden müzik sesi duyacağınızın pek belli olmadığı, her yönüyle melodik bir metropol. Bu yönüyle de, bulunduğu coğrafyanın çok ötesinde bir müzikal deneyime ve birikime sahip. Her sene pek çok festivale ev sahipliği yapıyor, hatta el ayak çekmiş büyük isimler de son yıllarda tekrar şehre konser için geliyor. Bu şehrin müzikle sıkı bir ilişkisi var. Köklü müzik festivalleri de bu ilişkinin en somut çıktısı. Bu yıl 53’üncüsü düzenlenecek olan İstanbul Müzik Festivali, tüm bu hisleri net bir şekilde takip edebildiğimiz bir konuma ve şehrin kalbine çoktan yerleşmiş durumda. Geçtiğimiz senenin İstanbul Müzik Festivali anıları bile henüz zihnimdeki yeri korurken, festivalin 11-26 Haziran 2025 tarihleri arasında gerçekleşecek yeni edisyonu 11 Şubat akşamı duyuruldu.

Bu seneki festival, pek çok bağlamda yeni fikirlerin bir araya geldiği bir alan yaratıyor. Festivalin “genç” yanını destekleyen konser ve etkinliklerin yanında, görsel ve fiziksel performansların müzikle birleşmesi de festival programında önemli bir yere sahip. Bunlardan kısaca bahsedeceğim. Ancak onun yanında, festival programına salt müzikle yerleşip gözlerimizi dikkatle açmamızı sağlayan birkaç konser var, bunlara daha geniş bir alan ayırmaya çalışacağım. Festivalin başlamasına henüz zaman var. Ancak derdim, ilk elden bilet alışverişinizde göz önüne alacağınız birkaç bilgiyle konser tavsiyelerinde bulunmak. Vakit kaybetmeden konserlere odaklanalım. 

Açılış Konseri: Tekfen Filarmoni Orkestrası & Filibe Devlet Operası Korosu
11 Haziran 2025, AKM Türk Telekom Opera Salonu
B: Hasan Uçarsu, Alexander Borodin

Festivalin açılışını, Aziz Shokhakimov şefliğinde Tekfen Filarmoni Orkestrası yapıyor. Bu görkemli açılışta orkestra, Filibe Devlet Operası Korosu‘na eşlik ediyor ve ​​Ernst Von Siemens Müzik Vakfı fonuyla İstanbul Müzik Festivali ve Tekfen Vakfı ortak siparişiyle Hasan Uçarsu’nun bestelediği Toprak Sever İnsanları Birer Birer eserinin Dünya Prömiyeri gerçekleştiriliyor. Tıpkı yakın zamanda kaybettiğimiz İlhan Usmanbaş gibi şiir-müzik eksenli çalışmalarıyla Türkiye’nin çağdaş müziğine büyük katkılar sunan Hasan Uçarsu, bu eserinde bir Fazıl Hüsnü Dağlarca şiiri olan Yeşeren Toprak’a odaklanıyor. Peşinden ise Borodin’in Rus opera repertuarına kattığı en önemli eserlerinden birini dinliyoruz.

Neden kaçmaz: Çağdaş müziğin ülkemizdeki yansımasının yanında çok sesli koro faktörünün de eklenmesiyle güçlü bir deneyim yaşanacağı çok net. Ayrıca, açılış konserleri zaten kaçmaz. 

Konser öncesi ne dinlemeli: Uçarsu’nun uçsuz müzikal evrenini keşfetmek için Kar Şarkısı performansıyla Rezonans Korosu.

Gautier Capuçon & Alexandre Kartonow
12 Haziran 2025, Cemal Reşit Rey Konser Salonu, 20.00
B: Ludwig van Beethoven, Johannes Brahms, Olivier Messiaen, Cesar Franck

Festivalin ikinci gününde kallavi bir çello-piyano ikilisi sahnede olacak. Gautier Capuçon, virtüözitesi ve incelikli müzikal işçiliği dolayısıyla son derece beğenilen bir çellist. Yanında ise genç neslin dikkat çeken piyanistlerinden Alexandre Kartonow var. Ksrtonow, repertuarı çok geniş bir piyanist. Albüm kayıtlarıyla bunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Avrupanın farklı ülkelerinden ve müziğin farklı dönemlerinden bestecileri aynı yetkinlikle seslendirebilen, istisnai bir icracı. Geçtiğimiz yıl yayınlanan Alexandre Kartonow Plays Brahms and Schubert albümü bunun en net işaretlerinden biri. 

Neden kaçmaz: Konserin en güzel yanı, geniş bir repertuar paleti sunması. Çello ve piyanonun uyumunu net bir şekilde hissedeceğiz zira bu ikili, müziğin benzer dönemlerinden beslenen güçlü bir duo. Öte yandan, Kartonow’u henüz yirmilerini bitirmemişken İstanbul’da dinlediğinizi bundan birkaç yıl sonra eşe dosta büyük bir mutlulukla anlatırsınız. 

Konser öncesi ne dinlemeli: Kartonow’un Brahms’ın piyano eserlerine etütler, baladlar ve sonatlar ekseninda odaklanan albümü “Brahms: Piano Works” albümü. Capuçon’un ise Andreas Ottensamer ve Yuja Wang ile birlikte 2022 yılında yayınlayarak epey ses getirdiği “Rachmaninoff & Brahms” albümü. 

Alexander Gadjiev & Yaman Okur “Danstan Tablolar”
13 Haziran 2025, Zorlu PSM Turkcell Platinum Sahnesi, 20.00
B: Modest Mussorgsky

Geçtiğimiz sene 150’inci yılını dolduran Mussorgsky eseri, resim sanatını ve bir sergi gezme deneyimini müziğe yaklaştıran en önemli iş. Tamı tamına artık 151 yaşında ama hiç eski değil, çok çağdaş hala. Bu esere, doğaçlama becerisiyle epey öne çıkan bir piyanist olan Alexander Gadjiev’in performansıyla sıra dışı bir bakış atacağız. Öte yandan, bir görsel deneyime bu kadar benzeyen bir eserin seslendirilişi esnasında oldukça pooüler bir dansçı olan Yaman Okur sahnede olacak.

Neden kaçmaz: Mussorgsky’nin eserine çağdaş bir yorum getirilecek bu performansın kaçırılmaması için en önemli motivasyon, bu tür deneyimleri çoğunlukla yalnızca festivaller sırasında yaşayabilmemiz. Gadjiev’in performansını iple çektiğimi de belirtmem gerek.

Konser öncesi ne dinlemeli: Gadjiev’in hem Alexander Tcherepin hem de Nikolai Tcherepin  ve Sergei Prokofiev bestelerine odaklanan 2022 çıkışlı albümü.

Camerata Salzburg & Hélène Grimaud
14 Haziran 2025, AKM Türk Telekom Opera Salonu, 20.00
B: Johannes Brahms

Geldik festivalin tartışmasız en büyük isimlerinden birine:  Hélène Grimaud. Ünlü piyano virtüözünün Türkiye’ye İstanbul Müzik Festivali için gelecek olması kendi adıma başlı başına büyük bulduğum, önemli bir olay. Grimaud’un Brahms yorumları bile tek başına büyük etki yaratmış ve müzik eleştirmenleri tarafından övgülerle işaret edilmişti. Kendisinin Brahms bestelerine nasıl ilgi duyduğu da klasik müzik camiasının çoktan aklında yer etmiş bir bilgi. Bu konserde de kendisinden Camerata Salzburg ile birlikte Brahms’ın 1 Numaralı Piyano Konçertosunu dinleyeceğiz. 

Neden kaçmaz: Festival programının en iddialı isimlerinden biri olan Grimaud, 2025’in en akıllarda kalacak performanslarından birine imza atacak. Öte yandan, Grimaud’un partnerlik yürüttüğü Camerata Salzburg ise Avrupa’da klasik müziğin uzun soluklu temsilcilerinden biri. 

Konser öncesi ne dinlemeli: Grimaud’un Brahms performanslarına hakim olmak istediğinize eminim. Ancak Grimaud bundan çok daha fazlasını sunuyor elbette ve benim derdim size konserde dinlemeyeceklerinizi dinletmek. Bu nedenle, 2024 çıkışlı Grimaud albümü “For Clara: Works by Schumann & Brahms” albümünü baştan sona birkaç kez dinlemelisiniz. 

Bir Dünya Prömiyeri: Valentin Silvestrov
16 Haziran 2025, Kadıköy Belediyesi Süreyya Operası, 20.00
B: Valentin Silvestrov, Sergei Rachmaninoff, Antonin Dvorak

Rus ve Uktaynalı müzisyenler, sürgündeki bir Ukraynalı bestecinin eserinin etrafında, İstanbul’da bir araya geliyor. Sırf bu bile yeterli sanırım. Festivalde Yaşam Boyu Başarı Ödülü takdim edilecek olan çağdaş besteci Valentin Silvestrov’un dünya prömiyeri yapılacak olan yeni çalışması Hafızanın Anları V eserinin yanında konserde Sergei Rachmaninoff’un Trio élégiaque No. 1 eseri ve Dvorak’ın No. 4 Piyanolu Üçlü eseri seslendirilecek. Kemanda Veriko Tchumburidze, viyolonselde Anastasia Kobenika ve piyanoda elbette Alexey Botvinov. 

Neden kaçmaz: Silvestrov, çağımızın müziğine ışık tutmuş özel bestecilerden biri. Bu konser için bir araya gelen trio ise her biri kendi alanında özel isimler. Rusya-Ukrayna geriliminin gölgesinde, sınırları aşan bir müzik deneyimi hepimize iyi gelecek. Konser programı, bütünüyle ilham verici. 

Konser öncesi ne dinlemeli: Elisaveta Blumina’nın 2013 yılında kaydettiği ve bütünüyle Silvestrov’un piyano işlerine odaklanan albümü “Silvestrov: Piano Music” albümü.

NDR Elbphilharmonie Orchester & Rafał Blechacz
20 Haziran 2025, AKM Türk Telekom Opera Salonu, 20.00
B: Frederic Chopin, Johannes Brahms

Festivalin ilginç ve güzel gelişmelerinden biri, dünyanın en sevilen orkestralarından NDR Elbphilharmonie Orchester’in iki akşam üst üste İstanbul’da sahne alacak olması. Ben kendi adıma ikinci konseri seçtim. 

Daimi şefi Alan Gilbert yönetiminde NDR Elbphilharmonie Orchester’i izleyecek olmak başlı başına bir şans. Bu şansın yanında günümüzün çok sevilen piyanistlerinden biri olan Rafał Blechacz da konsere eklenince, tadından yenmez bir deneyime dönüşeceği net. Orkestrayla başlayalım. NDR Elbphilharmonie, Almanya’nın radyo orkestrası geleneğinin en beğenilen temsilcilerinden biri. Norddeutscher Rundfunk’a bağlı olan orkestra, oldukça popüler. Repertuarları zaten güçlü fakat en güzel yanları da cesur konser programlarıyla izleyicinin karşısına çıkmaktan hiç çekinmemeleri. Gilbert yönetimiyle uzun tarihi içinde bir dönüm noktası daha yaşayarak çok daha cesur bir kabuğa büründüler. Bu da onların yerini çok güçlendirdi. 

Rafał Blechacz ise benim üslubunu çok beğendiğim, uzun süredir heyecanla dinlediğim bir piyanist. Özellikle Chopin kayıtları büyük önem taşıyor, günümüzden geleceğe kesinlikle taşınacak ve ne büyük şans ki kendisinden bir Chopin konçertosu dinleyeceğiz. 

Neden kaçmaz: Romantik döneme hem iyi bir orkestra hem de iyi bir solist ile bakış atma fırsatı verdiği için kaçmaz. 

Konserden önce ne dinlemeli: Tüm Rafał Blechacz diskografisi. Evet, tamamı!

■ Dark Blue Notes”da Klasik Batı Müziği içerikleri
■ Andaç Üzel’in Dark Blue Notes’daki diğer yazıları