Türk Beşleri – Uğur Küçükkaplan
Müzikolog Uğur Küçükkaplan’ın üçüncü kitabı, Türk Beşleri: İdeolojiden Tahayyüle Bir Cumhuriyet Ütopyası, geçtiğimiz ay raflardaki yerini aldı. Müzikoloji alanını takip edenlerin daha önce popüler müzik alanındaki çalışmalarıyla tanıdığı Küçükkaplan, bu defa Türk müziği tarihinin bambaşka bir yönünü ele almış. İçerik olarak hayli kapsamlı olan kitap epey de hacimli olmuş. İki bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde erken Cumhuriyet dönemi kültür politikaları devrin aktörlerinin sözlü ve yazılı beyanları ile çeşitli hatıratlar ışığında enine boyuna masaya yatırılmış. Bu konuda yayımlanmış az sayıdaki kitapta da değinilen Atatürk ve Ziya Gökalp’e ayrı birer başlık ayrılıp fikirlerinin nesnel ve ayrıntılı olarak değerlendirildiğini görüyoruz. Yanı sıra tarihsel açıdan benzer süreçlerden geçen Türkiye ile Rusya’nın Batılılaşma serüvenlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, müzik inkılâbının siyasi ve kültürel arka planının daha iyi kavranması yönünden ufuk açıcı olmuş.
Kitabın büyük kısmını teşkil eden ikinci bölümde ise Türk Beşleri olarak anılan bestecilerin hayatlarına, belli başlı eserlerinin müzikal analizlerine ve eleştirel bir bakış açısı üzerinden fikir dünyalarına yer verilmiş. Bolca nota örneklerinin olduğu müzikal analizler daha çok ilgilisine hitap ediyor olsa da, bunun dışındaki başlıkların müziğe, sanata, kültüre veya Türkiye’nin yakın tarihine ilgi duyan herkesin ilgisini çekeceği kesin. Önsözde dile ayrı bir önem gösterdiğini ve geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmayı hedeflediğini söyleyen Küçükkaplan’ın bu amacına uygun bir yol izlediğini söyleyebiliriz. Kitabın sonundaki kaynakçanın da hayli geniş olması, yazarın konuyla ilgili literatüre hakim olduğunu açıkça gösteriyor. Kapak resmi için yapılan ve içeride da yer alan Dilek Erkoç imzalı illüstrasyonlar ise fotoğraflar ve nota kesitleriyle birlikte kitabın görselliğine doyurucu bir katkı sağlamış.
Yeraltı edebiyatından sosyolojiye, tarihten felsefeye, bugüne dek yaptığı nitelikli yayınlarla bilinen ve yazarın önceki iki kitabını da yayımlayan Ayrıntı Yayınları’nın, böylesi bir zamanda Türk Beşleri gibi hacimli bir kitabı basarak kültür sanat alanına verdiği desteği de unutmamak gerekiyor.
Özetle Türk Beşleri, hem yazarının ifadesiyle kendi çalışmaları açısından bir zinciri tamamlıyor, hem de çok az ürün verilen müzikoloji alanında Türkiye’nin kültür tarihi açısından büyük bir boşluğu dolduruyor.
