Şaşırtıcı Kimya: Fred Hersch & Esperanza Spalding

2023’ün ilk günlerinde yayınlanan önemli albümlerden biri farklı kuşaklardan iki önemli sanatçının yaptığı bir işbirliği; piyanist, besteci Fred Hersch ve basçı, vokalist, söz yazarı Esperanza Spalding canlı kaydedilmiş bir albüme imza attılar: Alive at the Village Vanguard.

Modern cazın en beğenilen ve yaratıcı sanatçıları arasında rahatlıkla sayılabilecek bu iki önemli isim, önemli bir caz mekânına konuk oluyorlar.

Sayısız efsanevi müzisyene canlı kayıtlarda ev sahipliği yapan The Village Vanguard, müziğin en saygın mekânlarından biri kuşkusuz. İkili ve kulüp, Alive at the Village Vanguard’da büyülü bir performans için bir araya geldiler ve bu durum dinleyicilerin iki önemli caz sanatçısı arasındaki heyecan verici işbirliğinin keyfini çıkarmak için ender rastlanan bir fırsat olmakla kalmadığı gibi bu performanslardan seçilen parçalardan oluşan ve 9 Ocak’ta Palmetto Records aracılığıyla yayınlanan bir albüme dönüştü. Bu gecede salonda olmayan biz zavallı ve talihsiz caz severlerin bir nebze de olsa bu benzersiz birliktelikten haz almamız sağlandı ve caz tarihine atılmış bir imza oldu bu kayıt.

Hikâyenin geçmişi 2018’e kadar uzanıyor. Fred Hersch, Esperanza Spalding’i arayıp Village Vanguard’da üç gece birlikte çalmayı önerdiğinde, doğal olarak onun bas çalacağını beklemiş ve Esperanza’nın kişisel nedenlerle o yıl için bas çalmayı bıraktığını bilmiyor olmalıydı. Ama ona basını getirmeyeceğini söylediğinde, vokalistlerle yakınlığıyla da tanınan Hersch’ten, “Tamam, harika, devam edelim” yanıtını aldığı malum. Sonuç, Hersch’in piyanoda ve Spalding’in vokalde parıltılar saçan ikili performansları olmalıydı ve öyle de oldu.

Bu hayli lezzetli karışımın ilk sızıntıları 2020’de olmuştu ve bu kayıttan sadece 5 parça, geliri pandemiden etkilenen müzisyenlere harcanmak koşuluyla Amerikan Caz Vakfı’na bağışlanarak Bandcamp üzerinden sınırlı süre için satışa sunulmuştu. Bu durum beklentileri hayli yükseltse de, 8 parçaya tamamlanan albüm caz severleri hiç mi hiç yanıltmadı. İki usta müzisyenin bileşiminin oluşturduğu bu şaşırtıcı kimya, göz kamaştırıcı sonuçlar oluşturuyor desek abartmış olmayız.

Hersch, “Bu kayıt çok canlı bir deneyim sunuyor ve sanki Vanguard’daki en iyi koltukta oturuyormuşsunuz gibi geliyor” diyor. “Ortamın, seyircinin ve ikili etkileşimimizin canlılığını gerçekten hissedebiliyorsunuz. Performansların samimiyetini ve enerjisini gerçekten hissedebileceğiniz için albüm adında Alive sözcüğünü kullandık.” Alive at the Village Vanguard, aynı zamanda Hersch’in kulüpteki altıncı kaydı. Albüm Hersch’in ikili çalışmalardaki duyarlılığını ve paylaşımcı tavrını bir kez daha gözler önüne seriyor. Son yıllarda Julian Lage, Bill Frisell, Anat Cohen, Miguel Zenón ve Enrico Rava gibi inanılmaz müzisyenlerle benzer ortamlarda çalmışlığı var usta müzisyenin. Spalding ise, “Fred ile birlikte müzik yapmak bir kum havuzundaymışız gibi hissettiriyor” diyor.

İkilinin albüm boyunca alabildiğine eğlenceli dokunuşlarda bulunduklarını, sınırlarda gezinen ve tek başlarına ürettikleri işlerde hiç denemedikleri alanlara korkusuzla dalışlar yaptıklarını gözlemlemek olası.

Kendi projelerinde her zaman özgün ve yeni işlere imza atmasıyla tanınan Spalding, Hersch ile olan ortaklığına özgü bir tavır geliştirerek, kimi standartları yorumlarken, yer yer bir hikâye anlatıcısı gibi davranıyor ve eko-feminist yorumlara kadar uzanan bir yelpazede doğaçlamalara girişmeye kadar götürüyor işi.  Geliştirdiği korkusuz vokalist tavrını ortaya koyduğu ve entelektüel bilgisini kattığı bu projede düşünsel bir derinliğin oluşmasına katkı sağlarken, yer yer kabaretif bir edayla yaptığı doğaçlamalar albümün en ayrıcalıklı yanını da oluşturuyor.

Hersch incelikli duygusal ifade gücünü ve bilinen kimi parçaları her çalışında yeniden yorumlama ve düşleme konusundaki eşsiz yeteneğini, büyüleyici ve cömert bir şekilde sergiliyor albüm boyunca. Gershwin, Monk, Charlie Parker, Leonard Bernstein, Egberto Gismonti gibi müzisyenlere saygı da içeren güncellemelerde Hersch’ün cesur ifade gücünün en az Spalding kadar belirleyici olduğu söylenebilir.

Hersch ve Spalding, 10 Ocak’ta Village Vanguard’a geri dönerek, bir hafta boyunca albümün çıkışını kutlayan bir dizi performans sunmaya başlamışlar ve bunu üç haftalık bir ABD turu izleyecek.

İzleme şansı olanlara ne mutlu!