Kozmik Yolculuk Sürüyor: Sun Ra Arkestra Babylon’da
Bob Marley’in “Pozitive Vibrations” fikrinden şiar alan Pozitif için hikaye, Mehmet (Memo) Uluğ ve Ahmet Uluğ ile Cem Yegül‘ün ortak rüyaları olan Sun Ra’yı Türkiye’ye davet etme fikri ile 1989’da başlamıştı. Sun Ra Arkestra, 1990 yılında iki konser ile birlikte o meşhur kamyonet arkasında İstiklal Caddesi boyunca müzik yaptıkları unutulmaz etkinlik için İstanbul’a gelmişti. Bu etkinlikler dönemin kültürel hafızasına damga vurmuş, İstanbul’un müzikal panoramasının şekillenmesinde ateşleyici etki yaratmıştı. Ülkenin kültür-sanat hayatının bugünkü canlı durumunu düşündüğünüzde dahi akıl almaz bir vizyonerlik kabul edeceğimiz bu dokunuş, Pozitif ve Babylon efsanesinin bugün halen istikrarla devam eden ülkenin “kaliteli” kültür sanat üretiminin tartışmasız kalbine dönüşmesini sağladı.
O günden bugüne köprünün altından çok sular aktı, kurucu ekip ile birlikte tüm kadro yılların verdiği doğal aşınma ile değişti. 31 Ekim 2024 akşamı Babylon sahnesinde izlediğimiz “Sun Ra Arkestra Halloween in Harlem” konseri bahsettiğim Pozitif efsanesinin resmi olmayan jübilelerinden biri kabul edilebilir. Pozitif her ne kadar yoluna devam ediyor olsa bile ilk ateşi yakan Mehmet Uluğ 2013’de vefat ettikten sonra kadrodaki son isimlerin de artık uzaklaşmasının ardından mevzunun ruhunun maalesef değişeceğini öngörmek için kahin olmaya gerek yok. Günlerin ne getireceğini bekleyip göreceğiz.
Satürn doğumlu bir uzaylı olduğu iddiasıyla Afrofütürizm’in öncülüğünü üstlenen spiritüel şahsiyet Sun Ra’nın izinden giden ve bu yıl 100. yaşını kutlayan koca çınar Marshall Allen’ın liderliğindeki Şikago cazının en tanınmış topluluğu Sun Ra Arkestra, Halloween akşamında Knoel Scott yönetiminde, biletleri çok önceden tükenen konserde sahnedeydi. Allen, ilerleyen yaşı sebebiyle maalesef turnedeki konserlere eşlik edemiyor ama aranjmanlarıyla grubun başarısındaki en büyük pay sahiplerinden biri.
13 kişilik ekibin özgür doğaçlamadan, avantgard müziğe, New Orleans’ın dans ettiren swinginden, bebop’a kadar uzanan, kendine has bir şekilde formülüze ettiği müzik, çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu dinleyiciyi transa geçirmişti. Yer yer Halloween havasının, kostüm ve makyajlarının da gözlemlendiği gecede pek çok müziksever meditatif bir müzikal deneyim yaşadı.
Sun Ra Arkestra’nın 1950’lerden bugüne kadar devam eden grup içi birlik-beraberlik geleneğinin bugünkü grubun felsefesine de büyük bir yansıması var. Grup içinde birbirlerine son derece bağlı, eğlenceli ve disiplinliler. Aralarında 1993’de Sun Ra’nın ölümünün ardından ölümüne kadar kısa bir süre grup lideri olan John Gilmore ile Clifford Jarvis, Charles Davis gibi döneminin istisnai yeteneklerini de barındıran orkestrada bugün de, Nasir Dickerson, James Stewart, Fred Adams, Tyler Mitchell, Farid Barron gibi piyasada başka projelerde çok göremediğimiz ama muazzam müzisyenlikleri su götürmez caz müzisyenleri yer alıyor.
Konser akşamı kendilerine has parlak kostümleri ile sahneye çıkan Sun Ra Arkestra sahnede belirdiğinde, salonda Şemsi Yastıman’ın politik hiciv dolu 1968 tarihli “Uzaylılar Hoş Geldiniz” 45’liğinden “Duyduğuma göre siz uzaydan gelmişsiniz. Hele şöyle bir oturun bakalım iki laf edek” sözleri duyuldu. Bu espirili girişin ardından akıllardan uzun süre çıkmayacak bir füzyon dalgası salonu hızla etkisine aldı. Tara Middleton’ın ezoterik vokali ve Tyler Mitchell’ın tempo belirleyici icrası, orkestranın diğer tüm sesleriyle birleştiğinde emsalsiz bir ses senfonisi meydana getirdi. Sun Ra Arkestra’nın nesiller boyunca edindiği kümülatif müzik bilginin günümüze sirayet eden devamı, dinleyiciyi mistik bir uzay yolculuğuna çıkarttı.
Konserin en unutulmaz anları ise en önde grup lideri Knoel Scott ile başlayan ve en arkada parlayan yıldız tenorcu Nasir Dickerson ile sonlanan orkestra üyelerinden bir kısmının seyirciler arasına karışarak Lights on a Satellite parçasının ritim bölümünü çalmaları oldu. Bu güzel hatıra, salonu dolduran seyircinin hafızalarında uzun süre kalacak bir deneyim oldu. Kim bilir, belki o gece salonda konser izleyen genç zihinlerin bazılarında Pozitif’in doğuş hikayesine benzer festival ya da konser fikirleri filizlendi. 31 Ekim akşamı İstanbul’dan Sun Ra Arkestra kozmik takım yıldızı geçti. Yıllar gelip geçecek ama Sun Ra Arkestra yenilenecek üyeleri ile ve salondaki genç caz severlerin destekleri ile canlı müziğin peşinde koşanları kendilerine hayran bırakmaya devam edecek.
Ahmet Uluğ ile Mehmet Uluğ anısına sohbet BURADA
Sun Ra Arkestra: Somebody Else’s Idea hakkındaki yazı BURADA
Omni Sound plak şirketinin web sitesi BURADA
