Gramophone Ödülleri 2023’ten 5 Albümlük Bir Seçki

Tam adı The Gramophone Classical Music Awards olan ve 1977 yılından beri İngiliz klasik müzik dergisi Gramophone tarafından her yıl düzenlenen Gramophone Ödülleri, yeni sahiplerine kavuştu. Klasik müzik dünyasında referans kabul edilen bu ödüll töreni, dikkat çekici işleri ödüllendiriyor. Gramophone ödüllerinin çıktılarıyla yılın klasik müzik trendlerine ve yılın kayıtlarına bir çırpıda hakim olmak oldukça kolay. Bu nedenle, sizinle 2023 yılında ödül kazanan isimler arasından bence dinlemeniz gereken işleri paylaşmak istedim.

Aşağıda hazırladığım liste, ödül verilen kategorilerin tamamını içermiyor. Aksine, bu kategorilerin içinde sizin için seçtiğim ve ödül kazanan kayıtları listelemek istedim. Bunu yaparken de bazı kriterleri göz önünde bulundurdum.

Klasik müziğin farklı katmanlarından, farklı köşelerinden ve farklı dönemlerinden keyif alan müzikseverlerin, arşivine en azından bir albüm katmalarını sağlamak da temel amacım oldu. Bu nedenle, bazı kategorilere spesifik olarak odaklandım. Bu da, bir yanıyla elbette işin içine kişisel filtrelerimi de dahil etmiş oldu. Ödül kazanan isimlerin arasından bir kürasyon yapmak, ne olursa olsun subjektifliği de beraberinde getiriyor. Dolayısıyla, eğer ödül verilen tüm kategorileri ve kazananları görmek isterseniz lütfen BURAYA tıklayın.

■

Oda Müziği

Ébène Quartet & Antoine Tamestit – ​​Mozart: String Quintets – No 3, K515; No 4, K516

Ébène Quartet, adını son yıllarda çok duyuran bir ekip. Belcea Quartet gibi köklü ve adını duyurmuş ekiplerle birlikte verdikleri konserlerle de adını sıkça duyuran Ébène Quartet, tüm bunların yanında enfes proje albümlere de imza atıyor. 2023 yılının Mart ayında çıkan albümleriyle Mozart’ın yaylı çalgılar beşlilerini seslendiren ekip, yanına bir diğer başarılı isim olan Antoine Tamestit’i de aldı. Bu çalışma için bir araya gelmelerinin sonucu olarak ortaya çıkan albüm ise, yıl boyunca adından söz ettirdi.

Dürüst olmak gerekirse Ébène Quartet, oda müziği kategorisinin başından beri en güçlü adayıydı. Ébène Quartet, geçtiğimiz yıl da “Round Midnight” albümleriyle Gramophone Ödülleri’nde adaylığa sahip olmuştu. O çalışmada da yine konsept bir işe imza atarak Dutilleux ve Schoenberg’in çalışmalarını bir araya getirmişlerdi.

Gramophone için bu albümün eleştiri yazısını albüm çıktığı dönemde yazan Richard Wigmore, albümdeki eserlerin tamamında yer alan beşinci enstrüman olan viyolanın, melodilere yeni dokular katma konusunda Mozart’a yardımcı olduğunu ifade ediyor. Bu, benim de katıldığım bir düşünce.

Tamestit’in yaptığı da aslında buna benzer. Ünlü müzisyenin bu albümde Ébène Quartet’e katkısı, belki de dörtlünün müziğinde mevcut olmayan bir dokuyu daha müziğin ta kalbine işlemek. Böylece ortaya çıkan şey de, W.A. Mozart’ın zaten tüm eserlerinde gördüğümüz çok katmanlılığın, bu beşliler için çalışan formülünün iyi bir uygulaması… Belki dinlediğinizde, albümün bundan çok daha fazlasını başardığını da düşünebilirsiniz. Orası sizin oda müziğinden ne kadar keyif aldığınızla ilişkili.

■

Şarkı

Cyrille Dubois & Tristan Raës – Fauré: Complete Songs

İş şarkıya gelince klasik müzik bestecileri içinde Gabriel Fauré muhtemelen aklınıza gelen ilk isim olmaz. Hiç değilse benim için böyle. Ben Almanların ortaya koyduğu o enfes lied ekolünden yanayım. Fakat Dubois ve Raës’in yaptığı şu enfes iş, insanın Schubert ve Schumann’a itikadını sorgulatıyor. “Ben bu bestecinin işlerine hak ettiği ilgiyi göstermedim mi acaba?” diyerek Fauré külliyatını kurcalamaya başlıyorsunuz.

Şansonların kendine has, melodik ve rüzgarda salınan tüle benzer şan ekolü, Dubois’in sesiyle adeta vücut buluyor. Raës ise çok üst düzey bir piyano eşliğiyle Fauré’nin ve eserlerinin hak ettiği akışkanlığı üst düzeye çıkarıyor. Raës’in piyanosu, bazı anlar kendini çok şık bir şekilde saklayıp Dubois’e alan açıyor. Böylece ortaya çıkan da, üst düzey bir şarkı albümü oluyor.

Bestecinin şarkı külliyatını günün her saatinde dinlenebilir kılan tüm materyaller albümde bir araya gelmiş. Ustaca yorumlanan geniş bir şarkı koleksiyonuna göz atmak isterseniz ve lied’lerin yanında şansonlara yeterince şans vermediğinizi düşünüyorsanız, bundan daha iyi bir başlangıç noktasıyla karşılaşmayacağınızı söyleyebilirim.

■

Konçerto

Timothy Ridout & BBC Symphony Orchestra, Martyn Brabbins – Elgar: ‘Viola Concerto’ Bloch: Suite For Viola and Orchestra

Elgar’ın op. 85 Çello Konçertosu, 1929 yılında Lionel Tertis tarafından viyola için de transkripte edilmişti. Fakat çok az müzisyen, bu transkripsiyon üzerine viyola ile çalışıp kaydetmişti. Bu çalışma, Ridout’un sırf bu işe girişmesiyle bile hem büyük önem arz ediyor hem de başarı olarak adlandırılmayı hak ediyor. Ridout’un viyola yorumu hem çok güçlü hem çok karanlık hem de çok etkili. Öyle ki, orkestral kısma gelindiğinde bile tekrar sözün Ridout’a geçmesini bekliyorsunuz. Bana göre, bir konçerto performansını etkili yapan en önemli şey de bu. Ayrıca, Bloch’un Viyola ve Orkestra İçin Süit’inin de yer aldığı kayıt, bu senenin en önemli çıkışlarından biri olduğu izlenimini henüz ilk notalarında veriyor. BBC Senfoni Orkestrası’nın performansı ise, Timothy Ridout’u aratmayacak cinsten!

■

Piyano

Krystian Zimerman – Szymanowski: Piano Works

Szymanowski, nedense Türkiye’de çok çalınmayan ve çok dinlenmeyen bir besteci. Oysa, Polonya’nın başarılı ve etkili bestecilerinden biri. Nedense hepimiz Chopin’e daha çok odaklanıyoruz.

Krtstian Zimerman ise, Szymanowski ile memleketini paylaşan özel bir piyanist. Yıllar içinde ismini dünyanın en özel sahnelerine taşımış, ünlü ve virtüözitesi tartışılmaz bir müzisyen. Bu kaydı özel kılan şey ise, Zimerman’ın kendine has Szymanowski yorumu. Arada karşınıza çıkan belli başlı dokunuşlarda Scriabin etkisini hissetmek bile mümkün. Hatta benimle aynı fikri paylaşan Gramophone yazarı Michelle Assay’a göre bu albüm “Scriabinesk bitirişlerle Szymanowski’nin üç bestecilik biçimini” bir araya getiriyor.

Dinledikçe sindireceğiniz, sindirdikçe daha çok dinlemek isteyeceğiniz bir piyano çalışması. Üzerinden uzun yıllar geçse de aklınızda kalacak ve tekrar dinlemek isteyeceksiniz. Szymanowski mi? Ona yeteri kadar fırsat vermemiş olmanın vicdani rahatsızlığını da hep beraber yaşayacağız!

■

Çağdaş Müzik

Sivan Magen & Finnish RSO, Nicholas Collon – Wennäkoski: Sigla. Flounce. Sedecim

Çağdaş klasik müzikle aranızın nasıl olduğunu bilmiyorum. Hiçbir müzik türü “olduğu gibi” kalmaz, zaman içinde ruh ve biçim değiştirir. Dolayısıyla aslında muhafazakar kalmaya çalışmak da işleri her zaman zora sokuyor.

Çağdaş Fin müziğinin ses getiren bestecilerinden ​​Lotta Wennäkoski, orkestral, oda müziği ve koro müziği işleriyle tanınıyor. Bestecinin yaptığı işlerde çok renkliliği ve çok katmanlılığı, yeni tınılarla birlikte deneyimliyorsunuz. Albüm, bestecinin farklı yerlerden ilham alarak yazdığı işleri barındırıyor. 2017 yılında prömiyer yapan 5 dakikalık “tek lokmalık” tabir edebileceğimiz uvertürü “Flounce”, üç bölümden oluşan ve baş döndürücü merdivenlerle dolu bir kuleyi andıran “Sedecim” ve Sivan Magen’in arp ile bütünleştiği ilginç arp konçertosu “Sigla”. Her biri tek başına da bir bütün olarak da büyük bir deneyime dönüşen eserlerin bir araya geldiği albüm, bu yıl Gramophone Ödülleri’nde çağdaş kategorisine imzasını attı.

■■■

Bu yazı da ilginizi çekebilir: İstanbul Klasik Müzik Sahnesi Yeni Sezona Hazır