Engin Recepoğulları

Saksofonda Engin Recepoğulları, piyanoda Can Çankaya, basta Alper Yılmaz ve davulda Ediz Hafızoğlu’ndan oluşan Wayne Shorter Tribute Band, 33. Akbank Caz Festivali kapsamında 3 Ekim 2023 Salı akşamı Akbank Sanat sahnesinde büyük ustanın bestelerini yorumlayacak. Fırsat bildik ve Recepoğulları’na CAZ 101 sorularımızı yönelttik.

*

Kendinizi tanıtır mısınız? Cazla ilintinizi belirtebilir misiniz?

Ben Engin Recepoğulları. Tenor ve soprano saksafon çalıyorum. İzmir’de Ömür Gidel ve Ricky Ford ile caz ve emprovizasyon çalışmaları yaptım. 2008 senesinden beri de İstanbul’da yaşıyorum ve çalışmalarıma burada devam etmekteyim.

Dinlediğiniz ya da sizde iz bırakan ilk caz albümünü hatırlıyor musunuz?

İlk dinlediğim caz albümü John Coltrane’nin Soultrane albümüydü. İzmir’de o dönem yayın yapan Radyoaktif’teki bir caz programında dinlemiş ve çok etkilenmiştim. O programı kasede kaydedip defalarca dinlediğimi hatırlıyorum.

Cazın yaşamınızdaki anlamı nedir?

Ufak yaşlardan beri bu müziği dinleyip analiz etmeye çalışıyorum. Caz müzik tarihindeki önemli isimleri dinleyip özümsemek, kendi sesimi, tarzımı bulmaya çalışmak, kendini tekrar etmeden değişmeye çalışmak şu ana kadarki hayatımın önemli bir parçası oldu. O bakımdan bu müziğin benim için anlamı, sonu olmayan bir değişme ve gelişme çabasından ibaret.

Sizce caz diğer müzik türlerinden hangi yönleriyle farklıdır? Farklı mıdır?

Form, ritim, armoni, doğaçlama ve ifade biçimi anlamında diğer müziklerden ayrılmakta. Caz kendi içinde çok farklı tarzlara ve stillere sahip. 1930’lardan günümüze gelene kadar sayısız kaynaktan beslenmiş ve kendi içinde değişime uğramış bir müzik. Günümüzde neyin caz olup olmadığı konusunda bile çok fazla tartışma yaşanmakta. En basitinden “AABA formuna sahip, tema ve chorus odaklı, II-V-I armonik yürüyüşüne çok sık rastlanılan, 8’lik notaların ifade biçiminin diğer müzik türlerinden farklı olduğu, emprovizasyona çok fazla olanak sağlayan bir müzik” şeklinde basite indirgenen bir anlatı var. Ancak 60 yıldır bu müzik tarzında öyle gelişmeler oldu ki, sadece bu kavramlarla bu türü kalıba sokmaya çalışmanın hiç bir manası kalmadı diye düşünüyorum. Zira John Coltrane’nin son dönem albümlerine veya Ornette Coleman’ın canlı kayıtlarına bakınca bu bahsettiğim kavramların hiç birisine rastlamıyorsunuz.

Sizce caz diğer müzik türlerinden üstün müdür? Neden?

Üstün olduğunu iddia edemem. Zira her müziğin kendine özgü ritim, armoni, melodi ve form yapısı var. Caz müziği içinde bile farklı akımlar ve tarzlar olduğu için bir üstünlükten bahsetmenin pek bir amacı ve anlamı kalmıyor diye düşünüyorum. Üstünlükten ziyade etkileşimden bahsedebiliriz. Hindemith, Stravinsky, Bartok gibi bestecilerden etkilenen caz müzisyenleri olduğu gibi Jimi Hendrix’den etkilenerek müzik tarzını değiştiren bir Miles Davis’den söz etmek de mümkün. Tabi bu etkileşim asla tek taraflı değil. Darius Milhaud’un 1923 tarihli “La Creation du Monde” eserine, Aaron Copland ‘ın 1926 tarihli Piyano Konçertosuna bakarsanız bu büyük bestecilerin de caz öğelerini kullanmaya başladıklarını görürsünüz. Keza Duke Ellington’ın 1931 tarihli Creole Rhapsody’sinde de Debussy, Milhaud, Copland ve Gershwin etkilerini görürüz. O yüzden bir üstünlük arayışına girmenin çok gerekli olduğunu düşünmüyorum.

Artık faal olmayan ya da ölmüş hangi müzisyeni ya da grubu canlı dinlemek isterdiniz?

John Coltrane Quartet’i (Mccoy Tyner, Jimmy Garrison ve Elvin Jones’dan oluşan grubu) canlı izlemek isterdim. Miles Davis Sextet ya da ikinci Quintetini (Wayne Shorter, Herbie Hancock, Ron Carter ve Tony Williams) de canlı izlemeyi çok isterdim.

Faal olan hangi müzisyeni ya da grubu canlı dinlemek istersiniz?

Halen hayatta olan ama ne yazık ki faal olmayan iki isim var aslında. Sonny Rollins ve Keith Jarrett. Faal olanlar içinde Joe Lovano, Mark Turner, Chris Potter, Kenny Barron, Billy Hart Quartet olabilir.

Cazı bir enstrumanla özdeşleştirecek olsanız, bu, hangisi olurdu? Neden?

Cazı bir enstrümanla özdeşleştirmek çok zor. Bu müziği icra eden ve gelişimine katkı sunmuş sayısız büyük müzisyen var o sebeple tek enstrümana indirgemek benim için imkansız.

Yapılması kolay değil, biliyoruz; ama tarifinin yapılması gerekirse, caz nedir?

Caz, Leonard Bernstein’in tanımına göre “özgün bir ifade biçimidir.” Ama yine de ben bu soruya Louis Armstrong’un yanıtını vermek istiyorum: “if you’ve got to ask (what jazz is), you’ll never know.”

Sınırsız bütçeniz olsa cazla ilintili ne yapmak isterdiniz?

Genç caz müzisyenlerinin eğitimi ve bursları için kullanmak isterdim. Türkiye’deki caz fakültelerinin gelişimi ve ihtiyaçlarının giderilmesine çalışır ve yeni okulların da açılması için destek sağlardım. Ayrıca ülkemizdeki çok değerli caz müzisyenlerinin yeni projelerinin desteklenmesine, kayıt imkanlarının arttırılmasına ve uluslararası müzisyenlerle işbirliklerinin geliştirilmesine destek olmaya çalışırdım.

*

33. Akbank Caz Festivali Rehberi ŞURADA.

Wayne Shorter Tribute Band konseri biletlerini ŞURADAN alabilirsiniz.