Christian McBride’s New Jawn – Prime (2023 Mack Avenue)

Modern zamanların caz peygamberi, geleneğin havarisi, besteci, grup lideri ve basçı Christian McBride, New Jawn grubuyla ikinci albümünü yayınladı. Prime, 2018’de çıkan ilk albümdeki tertiple kaydedilmiş ve 55 dakikanın sonunda yargınız değişecek olsa da, ilk bakışta McBride’ın, gelenek-içi ana-akım form içinde seyreden müzikal tavrından kopuşmuş gibi tınlıyor.

New Jawn, ismiyle, repertuvarıyla ve de grup düzeniyle, 1950’lerin sonunda ortaya çıkan ve o dönemde New Thing olarak adlandırılan serbest caz geleneğini temsil ediyor, güncelliyor. Malumatfuruşlar için detay verelim; jawn, zımbırtı, zamazingo yani şey anlamında argo bir kelime. Grup tertibi de bu türün ufuk açıcı öncüsü Ornette Coleman’ın dörtlüsüyle, ufak bir fark hariç aynı: bas klarnet ve tenor saksofonda Marcus Strickland, trompette Josh Evans, basta Christian McBride ve davulda Nasheet Waits. Malumunuz, Coleman alto saksofon çalıyordu; New Jawn’da yerini tenor almış.

Prime, beşi grup üyelerinin bestesi ve üçü, cazın anıtsal isimlerinin klasikleri olmak üzere 8 parça içeriyor ve albümü açan Head Bedlam‘ın girişinde Strickland ve Evans ikilisinin 70 saniyelik kakofonik atışmasından sağ çıkarsanız mükemmel şekilde akan ve kelimeleri boşa harcamayan müzikal bir şölen sunuyor.

Serbest cazın ikonik ismi Eric Dolphy’ye ithaf edilmiş Josh Evans bestesi Dolphy Dust, Ornette Coleman’ın güleryüzlü klasiği The Good Life, cazın en maceraperest müzisyenlerinden Larry Young şaheseri Obsequious ve Strickland imzalı Prime başta olmak üzere albüm genelde yüksek tempoda icralardan oluşuyor; dörtlü, parçaları, güçlü ve zinde bir üslupla ve matematiksel hatasızlıkta yorumluyor. Waits bestesi Moonchild‘de, Strickland bas klarinet ustalığını sergiliyor, McBride imzalı Lurkers‘da grup serbest doğaçlamaya yaklaşıyor.

Albüm, büyük usta Sonny Rollins’in ikinci inzivasına çekilmeden hemen önce, basta Jimmy Garrison ve davulda Elvin Jones olmak üzere, John Coltrane’nin ritim bölümünü kullanarak kaydettiği ve serbest caz öğelerini barındıran bir çalış sergilediği East Broadway Run Down bestesinin, fırtına gibi esen muhteşem yorumuyla kapanıyor.

Prime, bazı anlarda anayoldan çıkma eğilimi gösteriyorsa da, ortalığı darma duman eden türde avangart bir serbest caz albümü değil; illa tanımlayacak bir terim kullanacaksak akıllıca kurgulanmış, çok iyi icra edilmiş bir free bop albümü.

İlkinden daha heyecan verici bulduğum bu albüm ve genel olarak New Jawn projesi yeni bir şey söyleme iddiasında bulunmaktan ziyade, McBride’ın, geleneğin sadece ana akım stillerden değil avangart yaklaşımlarından da oluşan bir bütün olduğu algısının başarılı bir yansıması. Neticede dünün avangartı bugünün ana akımı.

… ve bana sorarsanız, Prime, 2023’ün en iyi albümleri listelerinde kendine yer bulacak nitelikte.