Dumanı Üstünde 5.2
■
Aki Takase – Carmen Rhapsody (BMC Records 2023)
Tüm zamanların en popüler operalarından biri olan Bizet‘nin Carmen’ini son beş yıldır mezzosoprano Mayumi Nakamura ile çalışan ikonik caz piyanisti Aki Takase, yapıtı piyano ve ses için düzenlemeyi göze alan hayli zor bir işe girişmiş ve kurduğu dörtlüyle Carmen’i çağdaş bir caz oda orkestrasıyla yorumlama cesaretini göstermiş. Aki Takase, rapsodi olarak tanımladığı bu son albümünde tüm geçerli geleneklere karşı çıkan güçlü, tutkulu bu kadın kahramanı yeniden ele almakta kalmıyor, ona bambaşka bir formda hayat vermeye çalışıyor. Uzun süredir Almanya’da yaşayan piyanist, bu kez klasik müziğe yönelik deneysel tavrını genişletiyor. Albüm Temmuz 2022’de Budapeşte’de, mezzosoprano Mayumi Nakamura (vokal), Daniel Erdmann (saksafon) ve Vincent Courtois (çello) eşlikleriyle kaydedilmiş. 12 parçalık albüm, yaklaşık 48 dakikalık klasik ağırlıklı, bir türler arası ziyafet sayılabilir. Öne çıkan parça; başta vokal olmak üzere, dörtlünün tüm yeteneklerinin sergilendiği, özgün besteden de bir bölümün seslendirildiği ve Carmen’in içsel ritmine en çok yakışan parça olan Torrero. Zaman zaman Nakamura’nın sesi albümün sürükleyici gücü olarak öne çıksa da, operanın en tutkulu kadın karakteri Carmen’e yakışır bir durum bu. Cazın en tutkulu kadın piyanistlerinden, belki de birincisinden tutkulu bir yaklaşım. Her zor şeyde olduğu gibi, gizli güzellikler barındıran bir çalışma; bir kulak verin derim…
■
Joe Lovano – Our Daily Bread (ECM 2023)
Müzik yapmak zamanı yeniden yaratmak aslında; onu tasarlamak, parçalara ayırmak, yerlerini değiştirmek ve tekrar birleştirmek. Seslerin ve sessizliğin varlık biçimlerini sorgulamak bir anlamda. Joe Lovano da öyle yapıyor; sadece seslerin değil, notalar arasındaki boşlukların ve hatta parçalar arasındaki sessiz sürenin bile hesabını tutuyor sanki. Joe Lovano’nun Trio Tapestry adını verdiği triosuyla yayınladığı üçüncü albümü Our Daily Bread’i dinlerken oluştu bu düşünceler. Üçlünün lirik tavrı, derinden derine bir duyuş ve yoğun odaklanmayla bir hayli yol kat ettiklerini belgeler nitelikte. Lovano’nun müziği gizemli, zarif ve akıcı olmakla kalmıyor, giderek büyülü baladlara dönüşüyor. Piyanoda Marilyn Crispell özverili bir tavırla, hem çağdaş oda müziğini hem de Coltrane sonrası doğaçlamayı aynı potada eriterek, uyumlu bir duyarlılıkla eşliğini ötelere taşırken, Lovano’nun gençlik yıllarından bu yana ortağı olan davulcu Carmen Castaldi de müziği zil ağırlıklı şiirsel dokunuşlarla süslüyor. Mayıs 2022’de Lugano’daki Auditorio Stelio Molo’da kaydedilen 8 parçalık albüm, yaklaşık 41 dakikalık süresiyle de son yıllarda dinlediğim en kısa ECM albümlerinden biri olma özelliğini taşıyor. Favori parçam, solo bir tenor övgüsü olarak Charlie Haden’a adanmış olan One for Charlie. Bizden de cazın tüm Charlie’lerine selam olsun…
■
Mikkel Ploug – Nocturnes (Stunt Records 2023)
Danimarkalı gitarist Mikkel Ploug yeni albümü Nocturnes‘de, kendi gibi Danimarkalı bestecilerin, Bent Sørensen ve Carl Nielsen‘in yeni bestelerinin yanı sıra, kimi eski parçaların da yeni yorumlarını bir araya getiriyor. Amerikalı tenor saksafoncu Mark Turner’ın (ki zamanımızın çığır açan caz saksafoncularından biri olarak kabul ediliyor kimilerince) Mikkel Ploug’un dörtlüsüyle son yıllarda çokça turneye çıkmasının sonuçlarının olumlu yansımalarının gözlemlendiği albümde, müzisyenler arasındaki bağ, beste ve doğaçlamayı kusursuz bir şekilde harmanlayan tutumları ve ortak müzik dilleri öne çıkıyor. 25-27 Nisan 2022 tarihleri arasında, 3 günde kaydedilen ve yaklaşık 58 dakika süren, 11 parçalık Nocturnes’te iki usta müzisyene basta Jeppe Skovbakke ve davulda Sean Carpieo eşlik ediyorlar. Kuzey rüzgârlarının cirit attığını tahmin edebileceğiniz albümde, Mark Turner’ın en sofistike hallerine tanık olmanız da olası.
■
Benny Green – Solo (Sunnyside 2023)
Piyano kahramanlarından ilham aldığını seçtiği repertuarla açıkça belli eden Benny Green, Solo adlı ikinci solo piyano albümünde Art Tatum, Oscar Peterson ve Bud Powell gibi müzisyenlerden etkilerle oluşturduğu tarzını daha da ileri taşıyarak 2001’deki ilk solo piyano albümü Green’s Blues’u da anımsamamıza neden oluyor. Her zaman olduğu gibi teknik becerisi hayli yüksek, incelikli çalışıyla olgunluk mertebesine erişmiş bir piyanist Benny Green. Ölçülü, derin duygulularla donatılmış, melodiye değer veren ve şarkıya hizmet eden abartısız bir estetik onunki. James Williams‘ın The Soulful Mr.’ı ile başlangıç yapan Green, Bobby Timmons‘un This Here, Tommy Flanagan‘ın Minor Mishap, Cedar Walton‘un The Maestro, Horace Silver‘in Lonely Woman ve Barry Harris‘in Rouge’uyla albümü bir anma törenine dönüştürüyor. Her notasında, her besteciye duyduğu saygıyı açıkça belli eden Green, ilham aldığı piyanistlere saygı duruşunda bulunduğu 11 şarkılık ve yaklaşık 40 dakika süren Solo’da, sade ama yine de etkileyici tarzla çalıyor. Az şey mi?
■
Kenny Reichert – Deep Breath (Shifting Paradigm Records 2023)
Gitarist Kenny Reichert, 2015 tarihli ilk albümü Interpretations’ın devamı niteliğindeki Deep Breath’i geçtiğimiz günlerde dinleyicilere sundu. Reichert’in çalışı zaman zaman Bill Frisell ve John Scofield’ten izler taşısa da, gitara yaklaşımı ve kompozisyonları umut verici. Eskinin Milwaukee yerlisi ve şimdilerde bir Chicago sakininin yazdığı, melodik ve uğultulu besteler, anında iz bırakan ve tekrarlanması garanti melodiler. Çoğu pandemiye denk gelen, 2021 ile 2022 arasında geliştirdiği düşüncelerden ilham alan parçalar. Ama Deep Breath’i pandemi temalı bir albüm olarak tanımlamak, içerik açısından bu kadar zengin bir albüme haksızlık etmek olur. Kenny Reichert bu projesinde yıldız müzisyenleri, akustik basçı John Christensen, davulcu Devin Drobka ve nefeslilerde (tenor, soprano saksafon ve bas klarnet) Tony Barba‘yı bir araya getirmiş. Ayrıca on bir parçanın yer aldığı albümde, sözlerini de yazdığı iki parçayı seslendiren Alyssa Allgood da varlığıyla albümü renklendiriyor. Albümün bence doruk noktası, bir ağıt sayılabilecek kadar ıssız bir balad olan Communion With Nature. Albümün kusurlarından biri, yukarda sözünü ettiğim ‘garantici’ ve risk alınmayan melodilerden oluşması. Belki bir sonraki albümde giderilir bu eksiklik; kim bilir…
■■■
