Akbank Caz Festivali

Caz Armoni Eğitiminden 4 Kitap ve Değerlendirilmesi

Fonksiyonu her geçen gün azalan bilgi üretim formunun yarattığı anlamsızlık teorik eğitim alanında insanları giderek yoruyor. İşlevsel ve anlamlı çalışmalar her geçen gün azalmakta. Bu durum Caz Armoni eğitimi için de geçerli. Teorik ve matematiksel açıklamaların son yüzyılda bize kazandırdığı enformasyon yığınını çerçeveleyecek ve üretim yolunda bizi hem müzik endüstrisinden hem de karşılığı olmayan akademik yaklaşımdan koruyacak çalışmalara şiddetle ihtiyacımız var. Bu yazımda bu ihtiyaçlara cevap verme yolunda güçlü etkilere sahip dört kitabın değerlendirmesini paylaşmak istiyorum.

Chord Scale Theory and Jazz Harmony – Barrie Nettles

Berklee Müzik okulundaki caz armoni eğitimini kurgulayan içeriğe sahip olan bu kitap akor gamı ve tonal, modal, fonksiyonel olmayan armonik yapıları anlamak isteyenler için en güçlü referans. Birçok armoni kitabına göre detaylarda boğulmak yerine temel armonik yapıların Klasik müzikteki ve Caz müziğindeki kullanımlarını karşılaştırıp bütünsel formdaki açıklamalarıyla armoni ve müzik üretimi arasında organik bir bağ kurabiliyor. Özellikle kitabın son bölümlerinde caz armonisi ve aranjman arasındaki ilişkiyi gösteren ek bilgilerle armonik içeriği hem melodik hem de ritmik olarak nasıl çeşitleyebileceğimize dair örnekler sunuyor. Tonalite ve modalite arasındaki farkları net olarak açıklayamasa da pedagojik literatürde etkisi en geniş kitabın bu olduğu söylenebilir.

֍

Beyond Functional Harmony – Wayne J. Naus

Fusion tarzının Caz ve Popüler müzikteki yerini anlamak adına kullanılabilecek en güçlü kaynak.

Kitabın en güçlü özelliği derin teorik açıklamalara girmeden uygulama içindeki örneklerin kalıplarını çok net bir dille anlatmasıdır. İlk bölümlerde tonal armoniye ait kalıpları kısaca özetledikten sonra özellikle Wayne Shorter, Chick Corea gibi Modern Cazın temel isimlerine ait fonksiyonel olmayan akor kullanım yaklaşımalarını pedagojik olarak kuvvetli bir dille aktarıyor.

Kitabın sonunda Wayne Naus’un öğrencilerine ait bu tarzdaki parçalar midi olarak eklenmiş. Berrie Nattles’a benzer bir şekilde müziği uzaklaştırmayı değil yakınlaştırmayı hedef edinen bir dile sahip. Bu bağlamda uzun yıllar eğitim dünyasında temel kaynaklardan biri olacağını düşünüyorum.

֍

Lydian Chromatic Concept – George Russell

Caz tarihinde özellikle Modal Caz kurgusundaki en temel isim olan George Russell’a ait olan bu kitap oldukça tartışmalı bir içeriğe sahip. Kind of Blue albümündeki teorik zemini Miles Davis, Russell’in ton merkezli çekim yaklaşımına göre kurguluyor. Tonal armonideki major-minör dizilerini bırakıp bu armoninin içeriğini Lydian moduna göre tekrar analiz ediyor. Neden bu şekilde yaptığını ise doğuşkan sırasını referans alarak Lydian doğadaki en mükemmel dizi diyerek açıklıyor fakat bu tartışmalı cevabı temellendirme konusunda oldukça göreceli ve muğlak bir yaklaşıma sahip. Bu konuda yaptığım araştırmalarda George Russell dahil öğrencileri de tam olarak net bir resim sunamıyorlar. Teorik içeriğin neden-sonuç bazlı akıl yürütme basamaklarında ciddi boşluklar var fakat farklı bir bakışın yaratmış olduğu sinerji caz müzisyenlerini o dönemde derinden etkilemiş ve üretim aşamasında farklı bir paradigmanın yaratmış olduğu itici gücü verimli bir şekilde kullanmışlar. Ayrıca akor gamı yaklaşımının gelişmesinde George Rusell’in ciddi bir payı olduğunu düşünmekteyim.

֍

Jazz Composer’s Companion – Gil Goldstein

Teori ve kompozisyon arasındaki ilişkiyi hem grafiksel hem de teknik ilişkilerle daha geniş bir perspektifle sunan Goldstein bütün ve parça dengesini hızlı ve organik kurgulamanın araçlarını sunuyor. Nerdeyse teorik açıklamalar yok kadar az fakat müziğin temel bileşenlerini olabildiğince nesnel bir formla sunuyor. Bu yaklaşımla müziğin bileşenleri ile önyargı ilişkimizi kısıtlayıp duyusal ve duygusal bir bütünleşmenin alanlarını okuyucuya hissettirmeye çalışıyor. Bu yönüyle çok özel ve orjinal bir kitap olduğunu düşünüyorum. Nesnelleştirme işlemini modern bir bağlamdan çok kişisel ifadenin yer bulması adına yapıyor. Kitabın en değerli bölümü ise önemli caz müzisyenleri ile yapılan kompozisyon üretim süreçlerine ait röportajlar. Chick Corea müzik yazma sürecine bir oyun gibi bakarken, Randy Bracker rhythm box üzerine yaptığı doğaçlamalar müzik yazımındaki ana malzemeleri oluşturuyor. Bill Evans bir akor üzerine haftalarca deneme yanılma süreci yaşarken, George Russell müziğin temel kanunlarını keşfetmeye çalışıyor.

֍

Görüldüğü gibi bu dört kitabın farklı yönleri olsa da en önemli ortak noktası müzik yazmak için motivasyon yaratmaya yönelik araçları okuyucuyla paylaşıyorlar. Anlamak ve uygulamak arasındaki doğal bağı daima canlı tutmaya çalışıyorlar. Bu sürecin içindeki paylaşım, heyecan ve iştahın ne kadar güçlü olduğunun farkındalar, İranlı düşünür Molla Sadra’nın dediği gibi asıl idrakın ruhun hareketi olduğunu kalben biliyorlar.

Güç Başar Gülle

Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü’ndeki lisans eğitiminin ardından İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Konservatuarı’nda başladığı yüksek lisans programından 2004 senesinde mezun oldu. 2007 - 2009 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi (MIAM) Çağdaş Klasik Batı Müziği Kompozisyon alanında yüksek lisans çalışmalarını tamamladı. BMüzik dünyasında ayrıcalıklı yere sahip Berklee Müzik okulunu iki senede tamamlayan, BBC Senfoni ve ünlü plak şirketi ECM tarafından yürütülen projelere ve Toronto Üniversitesi, Berklee Valencia gibi önemli okullara davet edilen sanatçı Amerika, Kanada, Almanya, İngiltere ve Fransa’daki birçok önemli müzik festivallerinde yer aldı

Güç Başar Gülle 'in 8 yazısı var ve artmaya devam ediyor.. Güç Başar Gülle ait tüm yazıları gör

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir