Raga ve Cazın Çağdaş Buluşması: Oded Tzur Quartet
9 Ekim’de Zorlu PSM Turkcell Platinum Sahnesi’nde Akbank Caz Festivali kapsamında sahne alacak Oded Tzur Quartet, festival programının gizli cevheri.
Oded Tzur’un İsrail ve New York arasında mekik dokuyan ve kategorilere sığmayan müzikal dili, Oded Tzur Quartet’in kimyasını oluşturuyor. Caz geleneğine bağlı olduğu kadar yeniliklere de yer açan bir sound ile karşımıza çıkan Tzur, enstrümanına birden fazla boyut ve derinlik kazandıran benzersiz bir icracı. 21. yüzyılın Coltrane Quartet‘i yakıştırması bile Oded Tzur Quartet için yeterince iddialı değil. Zira, Oded Tzur esasen bir hikâye anlatıcısı. Hikâyeleri notalara dökerken farklı müzikal gelenekler arasındaki temel bağlantılara başvurmakla kalmıyor, aynı zamanda yaratıcı ritim çeşitlemeleriyle melez bir yapı inşa ediyor.
Bir söyleşide, icrasının ayırıcı niteliğinin kökenlerini şu şekilde kelimelere döküyor Oded Tzur: “Hint müziğini dinlemeye başladım ve işte o andan itibaren her şey yeni bir anlam kazandı. Bir nevi parçalar kendiliğinden yerine oturdu. Raga benim için evrensel bir kavram.”
Tzur’u bir saksofon virtüözü olarak nitelendirmek mümkün. Saksafonun mikrotonal kapasitesini iyileştiren Middle Path tekniğini keşfederek tenor saksafona yepyeni bir yaklaşım armağan ediyor. Müzisyen, kendi halinde ama bir o kadar da görkemli yankılanan saksafon notalarını Hintli flüt ustası Hariprasad Chaurasia’nın mirasına borçlu. Kudüs’te yer alan Müzik ve Dans Akademisi’nde aldığı klasik eğitimin ardından Hint müziğinin inceliklerinde yolunu bulmak için yıllarını veriyor Oded Tzur. Raganın ruhunu ve gizemini yakalamak amacıyla tenor saksafon soundunu Bansuri flütünün ezgilerine uyarlıyor. Saksafon icrasının yarattığı tınısal alanı genişleterek ve kendi derinliğinden gelenlerle birleştirerek sofistike bir şekilde varlığını hissettiriyor.
Caz müziğe içkin ritüelistik ve evrensel enerji Oded Tzur Quartet’in eserlerinde de mevcut. Çalışmalarındaki içe dönüklük hissiyatı, algısal ve duygusal bir deneyime kucak açıyor. Oded Tzur’un diskografisi 2015 yılında yayımladığı Like a Great River albümüyle dingin bir başlangıç yapıyor. 2017’de dinleyiciye ulaşan Translator’s Note ve 2020 tarihli Here Be Dragons albümleri ise birbirini tamamlayan ve zarafetle salınan melodilerle örülü. Oded Tzur Quartet’in ruhunu anlayabilmek adına Here Be Dragons ve Isabela albümlerinin öneminin altını özellikle çizmek gerekiyor. Mistisizm ve modernliğin birbiriyle dans ettiği Here Be Dragons’da Oded Tzur’un tüm kariyerine sirayet eden ruhani ve oryantal havayı yakalamak mümkün.
Mayıs 2022 çıkışlı son albüm Isabela için ise ayrı bir parantez açalım. Tenor saksafonda Oded Tzur, piyanoda Nitai Hershkovits, kontrbasta Petros Klampanis ve davulda Johnathan Blake’in yer aldığı albümde, tüm kompozisyonlar Oded Tzur’un imzasını taşıyor. Kıvrak ve parlak tenor saksafonu performansının en nadide örneklerini dinlediğimiz çalışmada, raga ritimlerini damıtarak eşine az rastlanır bir seçki sunuyor bize Oded Tzur. Müzisyenin saksafon performansı diğer enstrümanların üzerinde onlarla zaman zaman temas ederek ve titreşerek süzülüyor. Albümde yer alan The Lion Turtle adlı çalışma, Ortadoğu ve Hint ezgileri ile kurduğu sentez yoluyla “Oded Tzur’un müziğini farklı kılan nedir?” sorusuna cevap bulmamızı sağlıyor. Isabela albümü derinlere işleyen ağır soloların hakimiyetinde ilerleyen, bir sonbahar akşamı hüznünü taşıyan, caz müziğin farklı disiplinlerine dokunan ve bu ekollerin kesişiminden yeni bir evren yaratan klas bir albüm. Konserde bu albümün ağırlığı hissedilecektir şüphesiz.
Oded Tzur Quartet’in en albenili yanı, müzikal diline yerleştirdiği ince nüanslarla cazın mekanik yönünü titreştirip ona ruh katması. Ekip, dokunaklı müzikal unsurları incelikle işleyerek melodik, içerisine kolayca girebileceğiniz, ferah ve ruhani bir deneyime çağırıyor bizi.
32. Akbank Caz Festivali’nin kapanış konserini gerçekleştirecek dörtlü, bizlere bu deneyime canlı olarak tanıklık etme şansı sunuyor.
